Polikistik over sendromu, yumurtalıkların sağlıklı bir şekilde çalışmasını ve görevlerini yerine getirmelerini engelleyen bir sorundur. Polikistik over belirtileri, düzensiz regl dönemleri, doğurganlıkta azalma, akne ve kilo problemleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu durumun 15-50 yaş aralığındaki kadınların %10’unu etkilediği ve yumurtlama problemi olan kadınların yaklaşık %75’inin bu sendroma sahip olduğu düşünülmektedir.

Polikistik Over Nedir?

Kadınlarda bir veya daha fazla belirti ile kendini gösteren ve karmaşık hormonal durumları içinde barındıran bu sendrom 1935 yılında keşfedilmiştir. İngiltere’de her 10 kadından birinin PKOS ile karşı karşıya kaldığı belirtilmektedir.

PKOS olan bireylerin yumurtalıkları normalde olması gerekenden daha büyüktür. Yumurtalıkların dış yüzeyleri, fazla sayıda su ile dolu kist olarak adlandırılan keseciklerle kaplıdır. PKOS olmayan kadınlarda genellikle yumurtlama gerçekleşmeden önce yumurtanın içinde gelişebilmesi için  foliküller oluşmaktadır. PKOS bulunan kadınlarda foliküller büyümeyi çok erken bırakmakta ve yumurtayı geliştirmek yerine kist oluşturmaktadırlar.

Polikistik Over Sendromu (PKOS) Nedenleri Nelerdir?

Tam olarak nedeni bilinmese de, birkaç teori PKOS görülme sebeplerini açıklamaya çalışmaktadır. Polikistik over neden olur sorusuna yanıt olabilecek en popüler yaklaşımlardan biri bu durumun genetik geçişli olduğu şeklindedir. Bir diğer yaklaşımsa bu sendromun anormal hormon seviyeleriyle alakalı olabileceği yönündedir.

Bazı bireylerde bu hastalık tek bir genden kaynaklanan bir durum olarak tanımlarken, bazı bireylerde birden fazla genin etkili olduğunu öne sürmektedir. Bir diğer yaklaşım ise, ailede Tip 2 Diyabet hikayesi olmasının PKOS için ayırt edici bir faktör olduğunu öne sürmektedir.

Birçok sağlık uzmanı, fazla kilolu olmayı PKOS geliştirebilecek sebeplerden biri olarak değerlendirmektedir. Standart Beden Kitle İndeksinin üstünde olmaya neden olacak kadar fazla kilolu veya obez kadınların, artmış hormonal anormalliklerinin ve azalmış yumurtlama oranlarının olduğu öne sürülmektedir.

Poliskistik Over Tedavisi

PKOS için bilinen kesin bir tedavi yöntemi olmasa da polikistik over sendromu belirtileri kontrol altında tutulsun diye etkili olarak görülen tedavi yöntemleri bulunmaktadır.

Hormonlar Kullanılarak PKOS Tedavisi

Bazı durumlarda siproteron asetat, spironolakton, flutamid ve finasterid gibi, eril hormonları bastıran ve istenmeyen tüylerin çıkmasını, akne oluşumlarını ve yüksek testosteron seviyelerini engelleyen, polikistik over tedavisinde kullanılan ilaçlar ile tedavi planlanmaktadır.

Diyabet İlaçları ile PKOS Tedavisi

Genellikle diyabetli bireyler tarafından kullanılan Metformin isimli ilacın PKOS üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Bu ilacı kullanan kadınlarda, yumurtlamada bir artış olduğu gözlemlenmiştir. Uzmanlar, insülin direncine bağlı ortaya çıkan sağlık risklerini azalttığını ve anormal hormon seviyelerinin etkilerini hafiflettiklerini düşünmektedir.

Klomifen ile PKOS Tedavisi

Polikistik over hamilelik sürecini de zorlaştıran bir sendromdur. Klomifen bir tür kısırlık ilacıdır. PKOS tedavisi sırasında da yumurtalıkların, yumurtlamasını uyaracağı ön görülerek kullanılır. Bu sebeple Klomifen de PKOS tedavisi sürecinde kullanılan ilaçlar kategorisinde değerlendirilebilir.

Polikistik Over Ameliyatı

PKOS olan kadınlar için küçük bir cerrahi müdahale de söz konusu olabilmektedir. Laparoskopik Overian Drilling (LOD) diye adlandırılan bir cerrahi müdahale, özellikle kısırlık problemi çeken kadınlar için bir çözüm yöntemi olarak sunulmaktadır. Bu müdahalede yumurtalıklar ısı veya lazer yardımıyla tedavi edilir. Amaç erkek hormonlarını üreten dokuların yıkılmasıdır.

Fazla Kilolu veya Obez Olmak PKOS Açısından Bir Farklılık Oluşturur mu?

Kilo artışı en sık görülen yan etkilerden biridir. Aynı zamanda bu sendrom kilo vermek isteyen bireylerin işini de oldukça zorlaştırabilmektedir. PKOS için medikal destek alırken, polikistik over diyeti gibi beslenme tedavileri için de bir diyetisyen kontrolünde hareket edilmesi gerekmektedir.

National Health Service’e göre, vücut ağırlığının yalnızca %5 oranında azaltılması, polikistik over belirtilerinin azalmasını sağlamaktadır.

Polikistik Over Diyeti

Özellikle kilo kontrolü ve insülin seviyelerinin dengelenmesi sayesinde, beslenmenin de polikistik over belirtileri için olumlu etkileri olduğu öne sürülmektedir.

Düşük Glisemik İndeksli Bir Polikistik Over Diyeti Uygulanmalıdır

Glisemik indeks, karbonhidrat içerikli bir besinin, yedikten sonra kan şeker seviyesini ne kadar hızlı yükselttiğini kontrol eden bir parametredir. Düşük glisemik indeksli gıdalar, kan şeker seviyesinin daha yavaş yükselmesini sağlar. Glisemik indeksi düşük olan besinler içeren bir polikistik over diyeti, sendromun belirtilerinin azaltılmasına yardımcı olmaktadır.

PKOS bulunan kadınlar genellikle insülinin etkilerine karşı bir direnç gösterirler ve bu yüzden kan insülin seviyeleri daha yüksek olur. Düşük glisemik indeksli besinler, insülin seviyelerinin dengeli olmasını sağlamaktadır. Hem insülin hem de testosterondaki artış, doğal hormon dengesini bozmaktadır ve ateş basması gibi belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Kilo kaybı gerekmese bile, yüksek glisemik indeksli besinleri, düşük glisemik indeksli besinlerle değiştirmek PKOS bulunan kadınlar için faydalı olabilmektedir.

Fazla kilolu veya obez olmak bazı belirtilerin daha da şiddetlenmesine neden olabilmektedir. İyi bir beslenme düzeni, diyabet, kalp hastalıkları gibi sorunlara karşı bireyi korumaktayken, genel sağlığın da iyi olmasını sağlayacaktır.

Polikistik Over Diyeti Nasıl Besinlerden Oluşmaktadır?

Yüksek lifli gıdalar bir polikistik over diyet listesi planlanırken olmazsa olmazlar olarak değerlendirilebilir. Bu yüksek lifli besinler sindirimi yavaşlatarak, kan şekerinin hızlı yükselmesini önlerler, dolayısıyla insülin direncine karşı da savaşırlar.

Yüksek lifli besinlere örnekler:

  • Brokoli, karnabahar ve brüksel lahanası gibi lahanagiller
  • Kırmızı yapraklı marul ve roka gibi yeşillikler
  • Yeşil ve kırmızı biber
  • Fasulye ve mercimek
  • Badem
  • Çilek, böğürtlen meyveler

Tofu, tavuk ve balık gibi yağsız protein kaynakları lif içermezler fakat oldukça doyurucu olduklarından polikistik over sendromu bulunan kadınlar için her biri iyi birer seçenektir.

Polikistik over diyeti inflamasyonu baskılayan besinler de içermelidir:

  • Domates
  • Lahana
  • Ispanak
  • Badem ve ceviz
  • Zeytinyağı
  • Yaban mersini ve çilek gibi meyveler
  • Omega-3’ten zengin yağlı balıklar, örneğin; sardalya ve somon

Polikistik over diyeti sırasında kaçınılması veya tamamen beslenmeden çıkarılması gereken besinler nelerdir?

Rafine karbonhidratlar inflamasyona neden olur, insülin direncini arttırır bu yüzden bu karbonhidratlardan uzak durulmalıdır. Bu besinler, oldukça fazla işlem görmüş olan besinlerdir:

  • Beyaz ekmek
  • Kek
  • Pastane ürünleri
  • Tatlılar
  • Patates
  • Beyaz unla yapılmış tüm besinler

Semolina, durum buğdayı veya durum buğdayı unu içeren erişte ve makarnalar, karbonhidrattan zengin, liften fakirdir. Polikistik over diyeti bu besinleri barındırmamalıdır. Buğday unu yerine, fasulye ve mercimek unuyla yapılan makarnalar, Semolina buğdayı unuyla yapılan makarnalara harika bir alternatif olacaktır.

Şeker bir karbonhidrattır ve her şekilde tüketiminden kaçınılmalıdır. Etiketlere bakarken, şekerin farklı isimlerine de dikkat edilmesi. Şeker etiketlerde karşınıza, sukroz, agave şurubu, yüksek fruktozlu mısır şurubu ve dektroz olarak da çıkabilmektedir. Şeker aynı zamanda meyve suyu ve gazlı içecekler gibi içeceklerin içinde de bulunabilmektedir.

Aynı zamanda patates kızartması, margarin ve işlenmiş veya kırmızı etler de polikistik over diyet listesi içinde bulunmamalıdır.

 

 

CategoryBlog
Fikirlerinizi merak ediyoruz...

*

E-posta adresiniz yayımlanmayacak

Copyright © 2015 - 2020 - Ataşehir Diyetisyen Coşku Mutlu

Sitemap