B2 VİTAMİNİ NEDİR?

B2 vitamini veya diğer adıyla riboflavin tamamı suda çözünen vitaminler olan B grubu vitaminlerine dahildir. Bu yüzden B vitamini içeren besinler içerisinde bu vitamine de rastlamak mümkündür.  B2 doğal olarak bazı besinlerde bulunur, bazılarına zenginleştirme amacıyla eklenir ve takviye formatında da bulunur. B2 vitamini ne işe yarar sorusuna cevap olarak ilk akla gelen nokta şudur; bu mikro besin öğesinin en önemli vitamin özellikleri; iki büyük koenzimin elzem içeriği olmasıdır. Bnlar Flavin Mononükleotid (FMN) ve Flavin Dinükleotid (FAD)’tır. Bu koenzimler, hücresel fonksiyonlar, büyüme, gelişmede rol alarak enerji üretiminde önemli bir yere sahiptir ve yağ, bazı ilaçlar ve streoidlerin metabolizmasında görev alırlar. Triptofan amino asitinin, niasine (B3 vitamini) çevrilmesi FAD koenziminini gerektirmektedir. Benzer bir şekilde, B6 vitamininin koenzim pridoksal 5 fosfata çevrilmesi için de FMN gereklidir. Bu vitamin ile birlikte oldukça sık anılan riboflavin nedir? Riboflavin, bu vitaminin bir diğer ismidir ve kanda normal seviyelerde homosistein amino asidinin bulunmasına yardımcı olmaktadır.

Diyet ile alınan B 2 vitamininin %90’ından fazlası FAD ve FMN yapısına katılır. Geriye kalan kısmı da serbest formda dolaşımda bulunur veya glikozit/ester formunda bulunur. Proksimal ince bağırsakta daha fazla B 2 emilimi gerçekleşmektedir. Vücut 27 mg ve daha üstündeki tekli dozların yalnızca küçük bir kısmını emer ve yine yalnızca küçük bir kısmını karaciğer, kalp ve böbreklerde depolar. Çok yüksek miktarlarda B-2 alımı gerçekleştiğinde ya emilim gerçekleşmez ya da emilen vitamin idrar yoluyla atılır.

Diyetle alınan miktara bağlı olarak, bağırsaklarımızdaki sağlıklı bakteriler serbest riboflavin üretirler. Bu riboflavin yine alınan miktara bağlı olarak kalın bağırsaktan geri emilir. Et içeriği yüksek olan bir öğüne kıyasla, sebze içeriği yüksek olan bir öğünle beslenildiğinde, bakteriler tarafından riboflavin üretimi daha fazla olur.

B2 Vitamini Çeşitli İşlemlerde Zarar Görür mü?

B2 vitamini görüntü itibariyle sarı renklidir ve ışığa maruz kaldığında floresan bir özellik göstermektedir. Ultraviyole ışınlar ve gün ışığı B2 ve türevlerini hızlıca inaktif hale getirebilir. Bu hassasiyeti yüzünden, yeni doğan bebeklerde zaman zaman kullanılan ışık tedavileri B2 vitamini eksikliği görülmesine neden olabilir. B2 vitamininin ışık ile hızlıca kaybolmasından dolayı süt ışık almayacak şekilde paketlenmektedir. Sağlıklı insanlarda B2 vitamini seviyeleri rutin olarak kontrol edilmemektedir. Ölçüldüğünde ise en hassas ve tutarlı ölçüm eritrosit glutatyon reduktaz aktivitesi (EGRAC) ile sağlanır.

EGRAC verileri 1.2 ve altında olan bireylerin vücudunda yeterli miktarda B2 olduğu, 1.2-1.4 seviyelerindeki bireylerde marjinal bir eksiklik olduğu, 1.4’ten yüksek seviyelerde ise doğrudan vitamin B2 eksikliği olduğu ortaya koyulmaktadır.

Fakat EGRAC Afrikalı Amerikalı’ların %10’unda gözlemlenen glukoz-6-fosfat dehidrogenaz enzimi yetersizliğinde yeterli bir ölçüm metodu değildir.

Bireyin vücudundaki B2 seviyelerinin saptanması için kullanılan bir diğer yöntem ise idrarın florometrik olarak değerlendirilmesidir. Vücut yalnızca bir miktar B2 depoladığı için, idrarda saptanan miktar, tüm dokuların depoları dolana kadar, diyetle ne kadar B2 vitamini alındığını göstermektedir. Bu teknik EGRAC ile kıyaslandığında, uzun dönem verilerini elde etmek için daha zayıf bir tekniktir. Ayrıca idrarla B2 atımı yaşlanmaya, ilaç kullanımına, strese maruz kalmaya bağlı olarak değişmektedir.

Günlük Alınması Önerilen B2 Vitamini Miktarları

RDA (FNB Verileri)

B2 Vitamini Nelerde Bulunur?

B2 vitamini aslında her gün yediğimiz besinlerde bulunmaktadır.

B2 Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

Peki B2 vitamini nelerde var? Yumurta, karaciğer ve böbrek etleri, yağsız kırmızı et ve süt iyi birer B2 kaynağıdır. Aynı zamanda yeşil sebzeler de B2 içerir. Birçok ülkede tahıllar B2 ile zenginleştirilmiştir. Besinlerin çoğunda bulunan riboflavin FAD formundadır fakat yumurta ve sütte serbest riboflavin olarak bulunmaktadır.

FAD ve FMN formunda besinlerde bulunan B2 vitamininin biyoyararlılığı tek öğünde maksimum 27 mg’ı emilecek kadardır. Serbest riboflavinin de biyoyararlılığı benzerdir. B2  suda çözündüğünden, besinlerin pişirme suyu atıldığında B2 içeriğinin çoğu kaybedilmektedir.

Besin Takviyeleri

B2 vitamini birçok besin takviyesinde de bulunmaktadır. Mutlivitaminlerdeki riboflavin miktarı genellikle 1.7 mg kadardır. Piyasada hem B kompleks vitaminlerin içinde hem de toplum tarafından b2 vitamini ilaçları olarak da bilinen, B2 vitamini takviyesi bulunmaktadır. Birçok takviyenin içinde riboflavin serbest formda bulunmaktadır. Bazılarında ise riboflavin 5 fosfat formunda bulunur.

B2 Vitamini Eksikliği

Yetersiz B2 alımı sonucunda tiroit hormonu yetersizliği gibi endokrinolojik sorunlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. B2 vitamini yetersizliği belirtileri; cilt problemleri, hiperemi (vücutta çok fazla kan bulunması), ağızda ve boğazda ödem, ağzın kenarında yaralar oluşması, çatlamış dudaklar, saç dökülmeleri, üreme problemleri, boğaz ağrıları, göz kızarıkları, karaciğer ve sinir sisteminin dejenerasyonu olarak sıralanabilir. B2 vitamini eksikliği bulunan bireyler çoğunlukla başka besin öğelerinin de eksikliğine maruz kalmaktadır.  Görülen bazı belirtiler bu besin öğelerinin eksikliğine bağlı olarak da açığa çıkmaktadır. Şiddetli B2 vitamini eksikliği özellikle diğer B vitaminlerinin metabolizması başta olmak üzere, birçok metabolizmanın işleyişini olumsuz etkileyebilir. Uzun süren B2 vitamini eksikliklerinde anemi ve katarakt gelişimi gözlemlenebilir.

B2 vitamini eksikliğine bağlı olarak görülen ilk belirtiler kolayca geri döndürebilir. Fakat ilerleyen dönem değişimlerini B2 vitamini takviyesi genellikle geri döndüremez (Örneğin; katarakt.).

B2 Vitamini Eksikliği Riski Taşıyan Bireyler

Vejetaryen Sporcular

Egzersiz riboflavini kullanan metabolik yollarda stres oluşmasına neden olmaktadır. Otoriteler vejetaryen olan sporcuların, bu besin öğesine daha fazla ihtiyaç duyduğunu belirtmektedir. Bu yüzden vejetaryen sporcuların kesinlikle bir sporcu diyetisyeniyle çalışması gerekmektedir.

Hamile, Emziren Kadınlar ve Bebekleri

Hamile veya emziren kadınların az miktarda et ve süt ürünleri tüketmesi hem kendilerinin hem de bebeklerinin B2 eksikliği ile karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Hamilelik sırasında B2 eksikliğinin görülmesi preeklemsi riskini arttırabilir.

Hamilelik sırasında B2 alımı ve bebeğin doğum ağırlığı ve boyu arasında doğru orantılı bir etkileşim söz konusudur. B2 vitamini eksikliği bulunan veya diyet ile düşük miktarda B2 alan annelerin (Günde 1.2 mg’dan az) bebeklerinin de B2 eksikliği riski ile karşı karşıya kalması ve bazı doğumsal defektlerle dünyaya gelmesine neden olabilir.

Doğru ve yeterli beslenen kadınlarda anne sütünün 1 litresi 180-800 mcg aralığında riboflavin içermektedir. Anne sütünün riboflavin miktarı zamanla artış gösterir. Gelişmekte olan ülkelerde ise anne sütündeki B2 vitamini miktarı 160-220 mcg/L aralığındadır.

Vegan Olan veya Az Süt Tüketen Bireyler

Et yemeyen insanlar için, en iyi B2 kaynağı süt ürünleridir. Bu sebeple gelişmekte olan ülkelerde yaşayan bireylerin sınırlı kalabilen et ve süt ürünleri tüketimi B2 vitamini eksikliğine neden olabilmektedir. Vegan bireyler de hayvansal kaynaklı hiçbir ürün tüketmediklerinden B2 eksikliği riskleri yüksektir.

İnfantil Brown-Vialetto-Van Laere Sendromuna Sahip Olan Bireyler

Bu sendrom çok nadiren ve her yaşta görülebilecek bir nörolojik sorundur. Sağırlığa ve nefes alma zorluklarına neden olabilmektedir. Bu hastalık belirli bir gende mutasyonun gerçekleşmesiyle ortaya çıkmaktadır. Bu hastalarda riboflavin eksikliği bulunmaktadır ve B2 vitamini takviyesi hayat kurtarıcı olabilmektedir.

Yüksek Dozda B2 Vitamini Alımı Riskli midir?

B2 vitamininin suda çözünme özelliğinden ve gastrointestinal sistemden emiliminin sınırlı olmasından dolayı, herhangi bir toksik doz verisi bulunmamaktadır. Fakat FNB yine de bireylerin çok yüksek miktarlarda riboflavin tüketmek konusunda dikkatli olmaları gerektiğini belirtmektedir.