Fosfor Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Fosfor diğer mineraller gibi vücut için oldukça önemli olan minerallerdendir. Farklı besinler bu mineral için kaynak olarak gösterilebilir.

FOSFOR NEDİR?

Fosfor; peynir, baklagiller ve balık gibi birçok besinde bulunan bir mineraldir. Aynı zamanda hem insan vücudunda hem de çevrede en çok bulunan minerallerden biridir.  Periyodik cetvelde fosfor elementi “P” sembolü ile gösterilir. P minerali; böbrek, kas, kan ve hücre sağlığı açısından oldukça önemli fonksiyonlara sahiptir.

Fosfat Nedir?

Fosfat, fosforun farklı bir formudur. Genellikle deterjanlarda, pişirme ürünlerinde ve işlenmiş peynirlerde bulunur. Fosfat aynı zamanda fosforun ilaçlarda ve takviyelerde kullanılan versiyonudur.

P, kalsiyum ile birlikte çalışarak kemiklerin oluşumunda rol almaktadır. Kemik sağlığı için doğru miktarda kalsiyum ve P alımı gerçekleştirilmelidir. Aynı zamanda nükleik asitler ve hücre zarının yapısında da önemli roller oynamaktadır. Fosforun bir diğer önemli fonksiyonu ise vücudun enerji metabolizmasında görev almasıdır. İnsan vücudu yüksek miktarda kalsiyum alımı gerçekleştiğinde daha düşük seviyelerde P emilimi gerçekleştirmektedir. Hem fosfor hem de kalsiyum minerallerinin emilebilmesi için D vitamini seviyelerinin yeterli olması gerekmektedir.

Fosfor Eksikliği

Vücutta yetersiz bulunması hipofosfatemi olarak nitelendirilmektedir. Bu durum enerji seviyelerinin düşmesine neden olabilmektedir. Aynı zamanda yorgunluk, kas ağrıları ve egzersiz yapmakta güçlük çekmek de P eksikliğinde görülen hastalıklar veya sorunlar olarak değerlendirilebilir. P eksikliğine eşlik eden, kalsiyum ve D vitamini eksiklikleri zaman içinde kemiklerin yumuşamasına neden olabilir. Kemiklerin bu şekilde güçsüzleşmesi eklem ve kas ağrılarına neden olabilmektedir. P seviyeleri vücut tarafından oldukça sıkı bir şekilde takip edilmektedir. Bu yüzden anormal seviyelerde görülen fosfor eksikliği başka problemlerden de kaynaklanabilmektedir.

Fosfor Yüksekliği

İnsan vücudunda yüksek seviyelerde P bulunması hiperfosfatemi olarak adlandırılır. Yüksek seviyelerde P, gözlerin kızarmasına ve kaşınmasına neden olabilir. Daha yüksek fosfor seviyeleri; kabızlık, mide bulantısı, kusma ve ishale neden olabilir.

Fosfor Hangi Besinlerde Bulunur?

• Süt,
• Çikolata,
• Yoğurt,
• Somon,
• Ton Balığı,
• Kahvaltılık Gevrekler.

Böbrek Sağlığı Üzerine Etkileri

Sağlıklı çalışan böbrekler, bu mineralin fazlasının vücuttan atılmasını sağlamaktadır. Bu şekilde vücudun P seviyeleri normal seyreder. Böbrek fonksiyonları olması gerektiği gibi çalışmadığında, seviyeleri yükselebilmektedir. Bu durum aynı zamanda kalsiyum seviyelerinin de yükselmesine neden olabilmektedir. Özellikle kalp, kan damarları ve akciğerlerde tehlikeli kalsiyum depozitlerinin oluşması söz konusu olabilir. Böbrek hastası olan bireylerde P seviyelerinin kontrol altında tutulabilmesi için diyaliz müdahalesi gerekebilir.

İlaç ve Takviyeler

Bu minerali içeren ilaçlar ve takviyeler birçok amaçla kullanılmaktadır. İlaçlar; laksatifler, idrar yolu enfeksiyonu tedavisinde kullanılan ve böbrek taşlarında kullanılan ilaçlar olarak sıralanabilir. Takviyeler ise çoğunlukla yetersiz beslenen bireylerde görülen P yetersizliği tedavisi için kullanılmaktadır.

Takviyeler aynı zamanda, kemik dokusunun restorasyonu ve paratiroid bezinin fazlaca çalışması sonucunda görülen yüksek kan kalsiyum seviyelerine müdahale amaçlı da kullanılmaktadır.