Haşimato Tiroidi Hakkındaki Her Şey

Haşimato hastalığı aynı zamanda Haşimato Tiroidi olarak da bilinen otoimmün bir hastalıktır ve tiroit bezlerini etkilemektedir.

Otoimmün Nedir?

Otoimmün hastalıklarda, bağışıklık sistemi kendi hücrelerine saldırmaya başlamaktadır. Genellikle otoimmün hastalıkların nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Peki haşimato nedir? Daha tıbbi olarak soracak olursak; haşimato hastalığı nedir?

Haşimato tiroidi ise vücut tiroit bezlerine tıpkı bir virüsmüş gibi saldırmaya başladığında gelişmektedir. Bu saldırı sonucunda başta hormon üretimi olmak üzere, tiroit bezleri işlevlerini yerine getirememeye başlamaktadır.

Tiroit bezleri, nefes borusunun ön kısmına yerleşmiş kelebek şeklinde bezlerdir. Endokrin sistemin bir elemanı olan bu bezler, bazı hormonların üretiminden, depolanmasından ve kullanılmasından sorumludur.

Tiroitler metabolizmanın regülasyonundan, büyüme ve gelişmeden, vücudun ısı ayarlamalarından ve enerji kullanımından sorumludur. Bu görevler insan sağlığı için oldukça önemli olduğundan, tiroit hormonlarının dengede tutulması da çok önemlidir.

Tiroit fonksiyonlarında görülen bozukluklar aşağıdaki sistem ve aktiviteleri etkilemektedir:

• metabolizma
• merkezi sinir sistemi
• vücut sıcaklığı
• kas kuvveti
• menstrual düzen
• kolesterol seviyeleri
• vücut ağırlığı

Tiroit hormonları yeterince üretilmediğinde, hipotiroidizm adı verilen durum görülmektedir. Hipotiroidi tüm metabolizmayı etkilemektedir. Bu durum özellikle kiloda dramatik değişikliklerin gerçekleşmesine neden olmaktadır. Bu yüzden, “Haşimato hastaları nasıl zayıflar?” sorusu diyetisyenlerin en çok duyduğu sorulardan biridir.

Haşimato ve Hipotiroidizim

Haşimato tiroid olan tüm bireylerde hipotiroidizm görülmez fakat, görülen hipotiroidizm vakalarının birçoğunun altında yatan neden haşimatodur.

Peki haşimato tiroidi nedir? Hipotiroid ve haşimato arasındaki farklılık nasıl saptanabilir?

• Hashimoto hastalığın kendisiyken, hipotiroidizm hastalığın sonucunda görülen bir durumdur.
• Hashimoto, beyaz kan hücreleri tiroit bezine saldırması çalışmasını yavaşlatması şeklinde gelişebilmektedir. Hipotiroidizm ise tiroit bezleri yeterince hormon üretilmediğinde ortaya çıkan durumdur.

Hashimoto hastalığı olan insanların birçoğu zaman içinde hipotiroidizim geliştirmektedir. Hastalığın ilerleme durumuna bağlı olarak hipotiroidizmin gelişmesi de zaman alabilmektedir.

Haşimato Belirtileri Nelerdir?

Haşimato hastalığı belirtileri hastalığın başlangıcında kendini belli etmeyebilir. Birçok haşimato hastası olan birey tüm semptomları hemen yaşamayabilir. Zaman içinde en çok görülen hasimato hastalığı belirtisi guatr olarak bilinmektedir. Guatr, inflamasyon gelişmiş ve büyümüş tiroit bezlerine verilen isimdir. Guatr gelişmesi durumunda hastanın boyun kısmında şişkinlikler görülebilmektedir.

Hasimato hastalığı ve hipotiroidi belirtileri olarak en çok görülebilecek durumlar şu şekildedir:

• Guatr
• Yorgunluk
• Kilo Artışı
• Depresyon
• Konstipasyon (Kabızlık)

Haşimato Diyeti

Peki haşimato hastaları nasıl beslenmeli? Hashimoto hastalığı uygun ilaç tedavileri ve dikkatli bir beslenme düzeniyle tamamen kontrol altında tutulabilmektedir. Bu yüzden haşimato hastalığında beslenme oldukça önemlidir.

İlaçların kullanımı her bireye göre değişim göstersede, kullanılan ilaçların ilk hedefi hipotriodizmin düzenlenmesidir. Bu ilaçlar tiroit bezleri tarafından salgılanan tiroksin hormonunu taklit etmektedirler.

Medikal tedavisi dışında, beslenme düzeninin düzenlenmesi gibi yaşam tarzı değişiklikleri de hasimato tedavisi konusunda büyük önem taşımaktadır.

Görevini yerine getirmeye devam eden bir tiroit bezine sahip olmak istiyorsanız, alımı konusunda dikkatli olmanız gereken belirli besin öğeleri bulunmaktadır:

• İyot
• Selenyum
• Çinko

Tedavi söz konusu olduğunda bu besin öğeleri düzgünce planlanmış bir diyet tedavisi çok önemlidir. Bu minerallerin yeterince alınması için en etkili yöntem yeterli ve dengeli bir beslenmedir. Eğer bu besin öğelerini yeterince tüketmeniz mümkün değilse, piyasada bulunan takviye edici gıdalar ile açık kapatılabilir.

Tiroit fonksiyonları düzenleyen ilaçların emilimini etkilediğinden, ilaçları almadan önceki 1-2 saat içinde yemek yemekten kaçınmanız önemlidir. Tedavi süreci çok hassas olduğundan, herhangi bir değişiklik gerçekleştirmeden önce sağlık personelleriyle iletişime geçmeniz çok önemlidir.

Son dönemde popüler olan bazı diyet türleri de hashimoto hastalığının kontrol edilmesini kolaylaştırabilmektedir:

• Paleo Diyeti
• Glutensiz Beslenme
• Vejetaryen veya Vegan Beslenme

İyot

İyot batı ülkelerindeki diyetlerin içeriklerinde en çok tuz ve ekmek şeklinde bulunan bir mineraldir. Bu yüzden bu ülkelerde iyot eksikliği görülmesi ihtimali düşüktür.

Yine de diyetinizde yeterince iyot bulunduğundan emin olmanız önemlidir. Çok fazla iyot tüketmeniz hipotiroidizmin daha da kötüleşmesine neden olabilir.

Aşağıdaki besinleri tüketerek diyetinize doğal olarak iyot ekleyebilirsiniz:

• Deniz ürünleri
• Sofra tuzu
• Yumurta
• Patates
• İnek sütü

İyot içeriği yüksek olabilecek paketli ürünleri tüketirken dikkatli olduğunuzdan emin olmanız gerekmektedir.

Selenyum

Tiroit bezleri vücutta en fazla selenyum içeriğine sahip olan bölgedir. Selenyumun haşimato hastalığını tedavi ettiğine dair kesin bir kanıt yoktur. Fakat haşimato tiroidi olan bireylerde selenyum takviyesinin, tiroit bezlerine saldıran beyaz kan hücre sayısını azalttığı saptanmıştır.

Selenyumdan zengin besinler şu şekilde sıralanabilir:

• Yumurta
• Yer Fıstığı ve Soya Fasulyesi
• Ton Balığı ve Sardalya
• Kırmızı Et
• Tavuk

Çinko

Çinko tiroit hormonlarının üretilmesi için esansiyel olan bir mineraldir. Çinko takviyeleri almanın, guatr hastası olan bireylerde tiroit hormon seviyelerini arttırdığı görülmüştür (1).

Gelişmiş dünya ülkelerinde çinko eksikliğinin görülmesi oldukça nadir bir durumdur. Eğer diyet ile daha fazla çinko alımı gerçekleştirmek isterseniz, aşağıdaki besinler en iyi çinko kaynakları olarak değerlendirilmektedir:

• İstiridye
• Kırmızı et
• Tavuk
• Mercimek ve Fasulye gibi kurubaklagiller
• İnek Sütü

Paleo Diyeti

Taş devri diyeti olarak da adlandırılan paleo diyeti, paleolitik çağdaki beslenme türüne odaklanan bir diyet tipidir. Bu yüzden “avcılık-toplayıcılık” sistemi ile beslenmeye odaklanılmaktadır.

Otoimmün reaksiyon geliştirilmesine neden olabilecek besinlerin tüketilmesini yasakladığından, paleo diyeti hashimoto hastası olan bireylerde oldukça etkili olabilmektedir.

Paleo diyetinin antiinflamatuar etkileri aşağıda listelenen besinlerin tüketimi sayesinde görülebilmektedir:

• Yağsız kırmızı et
• Balık
• Deniz ürünleri
• Meyve
• Nişasta içeriği düşük olan sebzeler
• Yağlı tohumlar

Glutensiz Beslenme

Gluten içeren besinler hashimoto hastalığına neden olmazken, bazı bireylerde otoimmün reaksiyonların gelişmesine neden olabilmektedir.

Gluten buğdaydan elde edilen bütün ürünlerin içinde bulunmaktadır. Ayrıca buğdayla ilgisi olmayan besinlerin içinde de glüten bulunabilmesi ihtimali bulunmaktadır. Bu besinlerden uzak durmak için aşağıdaki besinleri tüketmekten kaçınmanız gerekmektedir:

• Buğday ve buğday unundan üretilmiş her şey
• Arpa
• Kurabiye
• Pasta ve kek
• Pizza
• Makarna
• Ekmek

Fiyatları yüksek olsa da birçok besinin glütensiz versiyonları da satılmaktadır. Haşimato hastalığı olan bireyler glütensiz diyeti deneyerek belirtilerin iyileşip iyileşmediğine kendileri karar verebilir.

Vejetaryen ve Vegan Beslenme

Vejetaryenler hiçbir hayvanın etini yemezken, veganlar hayvansal kaynaklı hiçbir ürünü tüketmemektedir.

Bu beslenme türlerinin haşimato hastalığı da dahil olmak üzere birçok otoimmün hastalığı iyileştirdiği söylenmektedir. Veganlık ve vejetaryenlik inflamasyonu azaltırlar ve bağırsak sağlığını geliştirirler.

Bu iki beslenme türüyle ilgili dikkat edilmesi gerekilen en önemli nokta, her ikisinin de B12 vitamini ve D vitamini eksikliğinin görülmesine neden olabilecek olmasıdır. Bu durumda dışarıdan takviye yapılması işinizi kolaylaştırabilmektedir.

Tiroit bezlerinin aktivitesini arttırmak için bu beslenme türlerini tercih etmek isterseniz aşağıda belirtilen bitkisel besinleri tercih edebilirsiniz:

• Meyveler
• Sebzeler
• Yağlı tohumlar
• Kurubaklagiller
• Tempeh ve Tofu

Haşimato Hastalığı Yenmemesi Gerekenler

Tiroit fonksiyonları geliştiren besinler olduğu gibi, olumsuz etkileri olan besinler ve beslenme tipleri de bulunmaktadır.

Gluten

Yapılan araştırmalar glüten ve hashimoto hastalığı arasında bir korelasyon olduğunu öne sürmektedir. Bazı çalışmalar ise glüten intoleransının tüm otoimmün hastalıkların sebebi olabileceğini iddia etmektedir.

Hashimoto hastalığı gibi bir probleminiz varsa ve tedavilere yeterince yanıt alamıyorsanız, glütensiz beslenmeyi denemek işinize yarayabilir.

Guatrojenler

Guatrojenler tiroit bezlerinin olması gerektiği gibi çalışmasını engelleyen maddelerdir. Yüksek dozda alındıklarında hormon üretimini olumsuz etkileyebilmektedirler.

Guatrojenler cruciferous familyasında bulunan sebzelerin içinde sıkça bulunmaktadır. Bu sebzeler şu şekilde sıralanabilir:

• Karnabahar
• Brokoli
• Lahana
• Kara Lahana

Küçük miktarlarda tüketildiklerinde bu besinler sağlığı tehdit edecek reaksiyonlara neden olmazlar. Guatr hastaların olan bireyler guatrojen içeriği yüksek besinlerden özellikle uzak durmaları gerekse de hashimoto hastası olan bireylerin birçoğu küçük miktarlarda tükettiklerinde bu besinlerden olumsuz etkilenmemektedir.

Haşimato bitkisel tedavi uygulamalarına da zaman zaman yanıt verebilmektedir. Fakat bu konuda uzman olmayan bir sağlık personeline danışmadan uygulanması doğru değildir.

Haşimato Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bazı vakalarda hashimoto hastalığı tedavi edilmezse tiroid kanserinin görülmesine neden olabilir. Haşimato hastalığı zararları içinde en önemli olan durum budur. Fakat düzenli kontrol, bu boyuta gelinmesini önleyebilir.

Bu nedenle beslenme uzmanıyla çalışmak ve kendi vücudunuzu tanımak size çok şey kazandıracaktır.