Probiyotik ve prebiyotikler beslenme çatısı altında oldukça gündeme gelen iki farklı başlıktır. İsimleri birbirine çok benzese de vücutta farklı görevleri bulunmaktadır.
Probiyotikler, vücut için sağlıklı olan bakterilerken, prebiyotikler bu bakteriler için besin olarak kullanılmaktadır.
Probiyotik ve Prebiyotik Nedir?
İçindekiler
Prebiyotikler de probiyotikler de insan sağlığı için oldukça önemlidir. Her ikisinin de rolü farklıdır:
Probiyotik Nedir?
Probiyotikler bazı besinlerde ve takviyelerde bulunan canlı mikroorganizmalardır. İnsan sağlığı için birçok faydaları bulunmaktadır.
Prebiyotik Nedir?
Prebiyotikler insan sindirim sisteminin tek başına sindiremeyeceği ve çoğunlukla liflerden oluşan karbonhidratlardır. Bağırsaklarınızdaki yararlı bakteriler bu lifler ile beslenmektedir.
Bağırsaklarda bulunan yüksek sayıdaki mikroorganizmalar vücutta çok önemli fonksiyonlara sahiptir.
Prebiyotikler ve probiyotiklerin dengeli miktarlarda bulunduğu bir diyet ile beslenmek, sağlığınızı geliştirmek için oldukça önemlidir.
Bağırsak Bakterileri Neden Yararlıdır?
Sindirim sisteminizdeki iyi bakteriler, sizi zararlı bakterilerden ve fungi familyasında olan zararlı mikroorganizmalardan korur.
Ayrıca inflamasyon durumunda regülasyonun sağlanması için bağışıklık sisteminize sinyaller gönderirler.
Buna ek olarak bağırsaklarınızdaki bakteriler kısa zincirli yağ asitleri ve K vitamini oluşumunu sağlarlar.
Kısa zincirli yağ asitleri kolonu kaplayan hücrelerin en temel besin kaynağıdır. Bu hücreler bağırsağınızda bir bariyer oluşturarak zararlı mikroorganizmaları ve maddeleri uzak tutmaktadır.
Önemli olan nokta probiyotik ilaç ve probiyotik yoğurt içindeki bakteri çeşitleri ve miktarı olarak değerlendirilir.
Besinler Bağırsak Mikrobiotasını Nasıl Etkiler?
Yediğiniz besinler, bağırsaklarınızdaki iyi ve kötü bakterilerin dengesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Örneğin basit şeker içeriği ve yağ miktarı yüksek olan bir diyet ile beslenmek zararlı mikroorganizmaların miktarının artmasına neden olabilir.
Düzenli olarak yanlış bakterilerin beslenmesini sağladığınızda, bakterilerin daha hızlı büyümesine ve daha kolay kolonize olmasına neden olursunuz.
Zararlı bakteriler normalde olacağından daha fazla kalori emilimine neden olabilirler. Bu yüzden bağırsak florası sağlıklı olan bireyler daha zayıf olmaya meyillidir.
Ayrıca pestisit kalıntıları bulunan besinler de bağırsak florasındaki bakterilere zarar verebilmektedir.
Yapılan araştırmalar antibiyotiklerin bazı bakteri türlerinde değişimlere neden olabileceğini göstermektedir. Özellikle çocuk ve adölesan dönemde alınan antibiyotiklerin böyle etkileri olduğu düşünülmektedir. Bu noktada bozulan floranın düzelmesi için probiyotik ürünler önem kazanmaktadır.
Prebiyotik Besinler
Prebiyotik takviyesi satın almadan önce hatırlamanız gereken şey, birçok besinin doğal olarak prebiyotikleri içermesidir.
Prebiyotikler sebzelerde, meyvelerde ve baklagillerde bulunan liflerdir.
Bu özel lifler insanlar tarafından sindirilmeye uygun değildir fakat bağırsaklarınızdaki bakteriler bu lifleri sindirebilir.
Prebiyotik lif içerikleri yüksek olan besinler şu şekilde sıralanabilir;
- Kurubaklagiller
- Yulaf
- Muz
- Berry Grubu Meyveler
- Kuşkonmaz
- Sarımsak
- Soğan
- Pırasa
Prebiyotik liflerle beslenen sağlıklı bakterilerin yapabileceği bir diğer şey ise butirat adı verilen kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesidir.
Butirat bağırsaklarda anti inflamatuar etkiler gösteren bir bileşendir. Ayrıca gen ekspresyonunu etkileyerek, kanserli hücrelerin büyümesini engelleyebilmektedir.
Hangi Besinler Probiyotiktir?
Bu etkiye sahip birçok besin bulunmaktadır. Örneğin yoğurt bu etkisi en çok bilinen besinlerden biridir. Bu özelliği yoğurdun faydaları arasında en önemlilerinden biridir. Ayrıca yoğurdun bu etkisinin artması için piyasada probiyotik yoğurt mayası da bulunmaktadır.
Diyetinize sağlıklı bakteriler eklemenin en iyi ve kolay yollarından biri içinde bir aroma bulunmayan ve mikroorganizmalar açısından zengin olan bir yoğurt bulmaktır.
Probiyotik yoğurt nedir diye soracak olursanız, akla gelen ilk marka Activia olacaktır. Bu yoğurtlar sağlıklı bakterilerce zenginleştirilmiştir. Piyasada probiyotik yoğurt markaları artış göstermektedir.
Fermente edilmiş besinler de faydalı bakterilerin doğal olarak bulunduğu seçeneklerdir. Peki fermente ne demek? Hangi besinler fermente besinlerdir?
İşte fermente besinlere örnekler:
- Lahana Turşusu
- Kimchi
- Kombucha Çayı
- Kefir
- Pastörize Edilmemiş Bazı Turşular
Eğer fermente besinler tüketecekseniz, pastörize olmadıklarından emin olmanız gerekmektedir. Pastörizasyon işlemi tüm bakterilerin ölümüne neden olabilir.
Simbiyotik Nedir?
Bazı besinler hem prebiyotik hem de probiyotik içerirler. Bu besinlere sinbiyotik ismi verilir.
Sinbiyotik besinlere verilebilecek bir örnek lahana turşusudur.
Probiyotik ve Prebiyotiklerin Önemi: Takviyeler
Probiyotik takviyeleri faydalı bakteriler içeren kapsüller, haplar veya damlalar şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Probiyotik takviyeleri oldukça popülerdir ve kolayca bulunabilirler. Fakat her takviye aynı etkiye sahip değildir. Her takviye benzer bakteri türlerini benzer konsantrasyonlarda içermez.
Probiyotik takviyeleri genellikle onları besleyecek lif kaynakları içermezler.
Bazı takviyeler kalın bağırsağınıza kadar dayanabilecek probiyotik kapsül tasarlanırken, bir kısmı mide asidine dayanamayıp, kalın bağırsağınıza kadar ulaşamayacaktır. Piyasada en çok bilinen takviye türleri NBL probiyotik ve Solgar probiyotik olarak sıralanabilir.
Probiyotik takviyeleri almaması gereken ve aldığında kötü deneyimler yaşayabilecek bireyler bulunmaktadır. Örneğin kemoterapi tedavisi gören bazı kanser hastaları, immün sistem baskılayıcı ilaç kullanan bireyler, transplantasyon hastaları takviye kullanmadan önce bir sağlık personeline danışmalıdır. Bazı bireylerde ise bu takviyeler laksatif etkinin görülmesine neden olmaktadır.
Laksatif Etki Nedir?
Laksatif etki, bazı besinlerin, takviyelerin ve ilaçların neden olabileceği, bağırsaktaki besinlerin su eşliğinde hızlı bir şekilde atılmasına neden olacak bir etkidir. Uzun süreli laksatif etkiye maruz kalmak, emilim bozukluklarına ve bağırsak sağlının bozulmasına neden olabilmektedir.
Doğru türde probiyotikler bazı bireyler için oldukça faydalı olabilmektedir.
Fakat her takviyede olduğu gibi probiyotik takviyesinde de bir sağlık profesyoneline danışmak gerekmektedir.
Fikirlerinizi merak ediyoruz...